De welstandscommissie; Je hebt er misschien al ooit van gehoord, maar hebt geen idee wat ze nu precies doen en wanneer je er mee in aanraking komt. Wanneer je een nieuw huis gaat bouwen of een bestaand huis gaat verbouwen, kun je er mee in aanraking komen, maar dat hoeft niet persé. In dit artikel lees je wanneer je te maken krijgt met de welstandscommissie en wat de welstandscommissie precies doet.
- Wat is de welstandscommissie?
- Wanneer krijg je te maken met de welstandscommissie?
- Op welke onderdelen wordt je project getoetst door de welstand?
- Welke invloed heeft de welstandscommissie op je omgevingsvergunning?
- Ik ben het niet eens met het besluit van de welstand
- De conceptaanvraag
Wat is de welstandscommissie?
De welstandscommissie is een commissie die er op toe ziet dat gebouwen veilig zijn en passen binnen de omgeving. In feite draagt de welstandscommissie zorg voor een gezonde, veilige en aantrekkelijke omgeving om te leven, te wonen en te werken. De welstandscommissie heeft een adviserende rol aan het college van burgemeester en wethouders over de architectuur van het gebouw, materialen, kleurgebruik, etc. Door de krant Trouw wordt de welstandscommissie vooral bestempeld als een “smaakpolitie“.
Wanneer krijg je te maken met de welstandscommissie?
Wanneer je gaat bouwen of verbouwen en een omgevingsvergunning aanvraagt bij de gemeente, kan de gemeente de welstandscommissie inschakelen om de aanvraag te toetsen op het welstandsbeleid. Sommige gemeenten hebben er voor gekozen geheel welstandsvrij te zijn, zoals Jacobswoude en Boekel. Oosterwold is ook een welstandsvrij project, van de gemeente Almere.
Nieuwbouw
Bij het bouwen van een nieuw huis wordt eigenlijk altijd de welstandscommissie ingeschakeld. Er zijn ook situaties wanneer de welstandscommissie niet betrokken wordt. Dat is wanneer je een huis gaat bouwen in een welstandsvrij gebied. In deze gebieden mag je bouwen wat je wilt, als je je maar aan de richtlijnen houdt van het bestemmingsplan en het bouwbesluit.
Verbouw
Uiteraard krijg je bij vergunningsvrije verbouwingen niet te maken met de welstandscommissie. Bij verbouwingen waar je wel een omgevingsvergunning voor nodig hebt zal de welstandscommissie altijd betrokken zijn en heb je dus een positief advies nodig. Vooral bij aanpassingen aan de voorgevel kan de welstand kritisch zijn, omdat dat invloed heeft op het straatbeeld van een wijk. Bij verbouwingen aan de achterzijde van het huis is de welstand vaak iets minder kritisch qua architectuur en heb je wat meer vrijheden.
Monumentale status of beschermd stads- of dorpsgezicht
Ga je een woning verbouwen met een monumentale status, of bevindt je woning zich in een beschermd stads- of dorpsgezicht, dan is de welstandscommissie extra kritisch en zijn je mogelijkheden vaak beperkt qua materialen, kleurgebruik en vormgeving.
Op welke onderdelen wordt je project getoetst door de welstand?
De gemeente legt de eisen van de welstand vast in een welstandsnota. De volgende onderdelen komen vaak voor bij het toetsen van je ontwerp.
- De eigenschappen van de bestaande bebouwing
- De openbare ruimte
- Het landschap
- De stedenbouwkundige situatie
- Massa, structuur, detaillering, maat en schaal
- De samenhang van materiaal en kleur
Hieronder zie je Didden house, een project van MVRDV in Rotterdam. Zo’n opbouw kun je dus niet overal voor elkaar krijgen.
Wil je alvast een kijkje nemen in de welstandsnota van jouw gemeente?
Welstandsnota Amsterdam
Welstandsnota Den Haag
Welstandsnota Rotterdam
Welstandsnota Utrecht
Welstandsnota Breda
Welstandsnota Eindhoven
Welke invloed heeft de welstandscommissie op je omgevingsvergunning?
In principe heeft de welstandscommissie enkel een adviserende rol aan het college van burgemeester en wethouders. De gemeente hoeft dit advies niet op te volgen, maar in de praktijk zien we dat de gemeente het advies altijd opvolgt. In dat geval zou je kunnen stellen dat de welstandscommissie een hele grote invloed kan hebben op de verlening van je omgevingsvergunning.
Aangepast ontwerp of welstandsoverleg
Mocht je plan volgens de welstandscommissie niet voldoen, dan wordt je vergunning meestal niet direct afgewezen. De welstandscommissie wil vaak meedenken aan een oplossing en vraagt dan naar een aangepast ontwerp op basis van de feedback van de welstandscommissie. Het kan ook zijn dat je wordt uitgenodigd voor een gesprek met de welstand. Als je niet kunt of wilt voldoen aan de eisen van de welstand, dan zal je vergunning uiteindelijk worden afgewezen.
Ik ben het niet eens met het besluit van de welstand
Als je het niet eens bent met het besluit van de welstandscommissie kun je dat natuurlijk aanvechten. Echter kan dit niet direct, aangezien het geen overheidsbesluit is. Wanneer je dus formeel bezwaar in wilt dienen zul je moeten wachten tot er een beslissing genomen is over je omgevingsvergunning. Het bezwaar dient echter wel binnen 6 weken na het besluit van de gemeente ingediend te worden. De rechter kan daarna bepalen of de beslissing van de welstandscommissie blijft staan of verworpen wordt. Je vergunning zal dan toch verleend worden als de rechter het advies van de welstand niet redelijk vindt.
Voordat je een formele procedure gaat starten kun je beter eerst een toelichting op het advies aanvragen bij de welstand en daarna informeel aangeven bij de welstand en de behandelend ambtenaar dat er bezwaren bestaan tegen het advies. Als je goede argumenten hebt, of bijvoorbeeld een precedent, kan de welstand terugkomen op het besluit en een nieuw advies voorleggen.
Second opinion
Je kunt ook een second opinion aanvragen. De Federatie Welstand heeft alle gegevens van de welstandcommissies en zal je adviseren welke welstandcommissies het meest voor de hand liggen voor jouw second opinion. De commissie die je verzoekt om een second opinion te doen is niet verplicht om hier op in te gaan. Als de commissie wel ingaat op je verzoek worden de Federatie Welstand, de gemeente en de welstandscommissie die je plan beoordeeld heeft op de hoogte gebracht. Hou er wel rekening mee dat een second opinion geld kost. Een paar honderd euro ben je vaak al wel kwijt, maar dit is per commissie afhankelijk.
Precedent
Een precedent is wanneer jouw plannen worden afgewezen, terwijl je buren dit bijvoorbeeld wel zo mochten bouwen. Stel dat je aan de voorzijde van je huis een dakkapel wilt plaatsen, maar dit wordt afgewezen door de welstand. Je buren hebben precies hetzelfde, maar bij je buren was het wel toegestaan. Deze situatie kun je dan gebruiken als “precedent”.
Een precedent is niet altijd bruikbaar. Het kan namelijk zo zijn dat de gemeente in de tussentijd de welstandsnota aangepast heeft, waardoor het precedent niet meer gebruikt kan worden.
De Conceptaanvraag
Wil je al weten of de welstand je plannen ziet zitten voordat je de omgevingsvergunning aan gaat vragen, dan kun je een conceptaanvraag indienen. Een conceptaanvraag wordt ook wel vooroverleg genoemd. Voor deze aanvraag heb je enkel een schetsontwerp nodig, nog geen bouwtekeningen of constructieberekeningen. Hierdoor loop je veel minder risico en maak je geen onnodige kosten. De legeskosten voor een conceptaanvraag zijn ook veel lager dan bij een reguliere vergunningaanvraag.
