Als je gaat verbouwen moet je rekening houden met verschillende zaken en regeltjes. Het bouwbesluit is er daar een van. Jouw ontwerp moet immers voldoen aan het bouwbesluit, anders zul je geen vergunning krijgen om te gaan bouwen. In deze blog lees je precies wat het bouwbesluit is, waar het voor bedoeld is en wat er precies in staat. Zo kun je dus bepalen welke invloed het bouwbesluit heeft op jouw verbouwing.
- Wat is het bouwbesluit?
- Waar is het bouwbesluit voor bedoeld?
- Welke invloed heeft het bouwbesluit op je verbouwing?
- Hoe zorg ik dat ik voldoe aan het bouwbesluit?
1. Wat is het bouwbesluit?
Het bouwbesluit is een document met alle bouwtechnische voorschriften voor alle bouwwerken in Nederland en dient de veiligheid van jouw en de mensen om je heen te waarborgen. Het stelt voorschriften aan “het geheel of gedeeltelijk vernieuwen, veranderen of vergroten van een bouwwerk”, ofwel “verbouwen”. Het bouwbesluit is sinds 1992 van kracht en zorgt er voor dat alle bouwvoorschriften in heel Nederland gelijk zijn. Omdat de regels voor iedereen gelijk zijn, weet iedereen in de bouwwereld precies waar hij aan toe is. Het bouwbesluit dat momenteel gehanteerd wordt is het bouwbesluit 2012. Echter komt het wel eens voor dat er wijzigingen aangebracht worden in het bouwbesluit. Zo zijn er sinds 1 januari 2020 weer een aantal dingen gewijzigd, zoals de BENG-eisen (de eisen voor bijna-energieneutraal bouwen) en nieuwe voorschriften die betrekking hebben op installatiegeluid zoals die van warmtepompen.
2. Waar is het bouwbesluit voor bedoeld?
Het bouwbesluit moet de veiligheid van een bouwwerk waarborgen. Jouw verbouwing mag voor jou zelf, maar ook voor je omgeving, geen problemen op gaan leveren. De voorschriften uit het bouwbesluit zijn minimumkwaliteiten waar je woning aan moet voldoen. Hieronder zie je waar de voorschriften over gaan:
- Veiligheid van het bouwwerk
- Gezondheid van de gebruiker van het gebouw
- Bruikbaarheid
- Energiezuinigheid
Voor bovenstaande voorschriften is een minimum opgesteld waar je bouwwerk ten minste aan moet voldoen om een omgevingsvergunning te kunnen krijgen.
2.1 Veiligheid van een bouwwerk
De voorschriften uit het oogpunt van veiligheid richten zich op de constructieve veiligheid, gebruiksveiligheid, brandveiligheid en sociale veiligheid. Hieronder leggen we kort uit wat daar onder verstaand wordt.
Constructieve veiligheid
De constructieve voorschriften moeten er voor zorgen dat een bouwwerk niet geheel of gedeeltelijk instort of omvalt door de werkende krachten binnen een bouwwerk. Dit gaat voornamelijk over de sterkte en stabiliteit van het bouwwerk. Ook in bijzondere of extreme situaties zoals explosies, overstromingen, etc. Het niveau van constructieve veiligheid kan worden aangetoond aan de hand van de NEN-EN 1990 norm.
Gebruiksveiligheid
De gebruiksveiligheid heeft voornamelijk als doel om ongevallen binnen een bouwwerk zo veel mogelijk te voorkomen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een minimum hoogte voor een hekje, om er voor te zorgen dat je niet zomaar naar beneden kunt vallen. Deze eisen hebben vooral betrekking op afscheidingen bij randen en vloeren, en de afscheidingen zelf. Andere voorbeelden waar je aan kunt denken bij gebruiksveiligheid zijn trappen, hellingbanen of de posities van ramen en deuren zodat vluchtroutes veilig gebruikt kunnen worden.
Brandveiligheid
De brandveilige voorschriften hebben alleen betrekking op de bouwkundige aspecten en hebben onderstaande doelen:
- Brandgevaarlijke situaties voorkomen
- Ontwikkeling van brand beperken
- De verspreiding van rook beperken.
- Uitbreiding van de brand beperken
- Ontstaan van rook beperken
- Het uit een gebouw op veilige wijze kunnen vluchten of worden gered
- Het beperken van ongevallen bij brand
De brandveiligheid van een gebouw wordt niet alleen bepaald door de bouwkundige eisen, maar ook door gebruiksbepalingen. Deze hebben onder andere betrekking op de bereikbaarheid van brandweervoertuigen, de beschikbaarheid van bluswater, de aanwezigheid van brandmelders.
Sociale veiligheid
De voorschriften die betrekking hebben op de sociale veiligheid hebben als hoofddoel het tegengaan van onbevoegde binnendringers die kwaadwillend zijn, bijvoorbeeld inbrekers. Zo zijn er bijvoorbeeld eisen gesteld aan de toegang van een gebouw dat een buitenstaander niet zonder actieve handeling van een bewoner het gebouw kan binnendringen. Hiermee wil de overheid veel voorkomende criminaliteit voorkomen.
2.2 Gezondheid van de gebruiker
De voorschriften die gesteld worden op basis van gezondheidsoverwegingen, richten zich op de bescherming tegen schadelijke of hinderlijke invloeden, bescherming tegen schadelijke of hinderlijke stoffen, wering van schadelijke of hinderlijke gedierte en watervoorziening en daglichttoetreding. Hieronder leggen we uit wat daar mee bedoeld kan worden.
Bescherming tegen schadelijke of hinderlijke invloeden
Deze voorschriften moeten de overlast van geluid en vocht beperken. Denk bijvoorbeeld aan het geluid van treinen, vliegtuigen of drukke wegen. Om overlast te voorkomen zijn er eisen gesteld aan de geluidswering van de gevel. Maar niet allee voor deze situaties, ook aan de geluidswering van installatiemateriaal, de geluidwering tussen besloten ruimten en het beperken van galm zijn er eisen gesteld. Geluid valt onder gezondheid omdat overmatig geluid de gemoedstoestand van mensen enorm kan beïnvloeden. Op het gebied van vochtwering zijn er eisen gesteld aan de waterdichtheid van de gevels, het dak, de vloer van de begane grond en aan de wateropname van wanden en vloeren in een “natte ruimte” zoals de wc en douche. Vocht is namelijk een bodem voor schimmels, die uiteraard geen goede werking hebben op je gezondheid.
Bescherming tegen schadelijke of hinderlijke stoffen
De schadelijke en hinderlijke stoffen waar ze het hier over hebben zijn bijvoorbeeld afvalwater, uitwerpselen, hemelwater, of de lucht die vrijkomt van verbrandingstoestellen. Denk aan je CV ketel. Een eis die bijvoorbeeld gesteld is, is dat je rioleringsstelsel moet kunnen worden aangesloten op het openbaar riool. Ook moet het luchtdicht zijn. Dit zijn misschien eisen die vanzelfsprekend zijn, maar bepaalde afzuiging of ventilatie bij je CV ketel is misschien niet iets waar je direct aan denkt. Je huis moet uiteraard voldoende ventileren, dus daar zijn ook wettelijke eisen aan verbonden.
Wering van schadelijke of hinderlijke gedierte
Je wil natuurlijk geen ratten of muizen in je huis, en de overheid wil natuurlijk ook niet dat je huis een broedplaats voor muizen en ratten wordt. Deze voorschriften hebben dus als doel te voorkomen dat gedierte als ratten en muizen je woning of in de constructie kunnen binnendringen. Dieren kunnen dragers van ziektes zijn, dus deze wil je zeker niet in en om je woning tegen komen. Er zijn bijvoorbeeld eisen gesteld aan de openingen in de gevel en het dak, zodat er daar geen muizen en ratten naar binnen kunnen.
Blijft leuk deze!
Watervoorziening
Onrein drinkwater is niet echt bevorderen voor de gezondheid, dus heeft de overheid eisen gesteld die de kwaliteit van drinkwater waarborgen. Je wilt jezelf, maar ook groente en fruit, wel met schoon water kunnen wassen. Erg belangrijk voor de hygiëne en dus voor de gezondheid. Een voorbeeld van deze voorschriften is dat er in bepaalde ruimten verplicht een aansluitingspunt moet zijn. Bijvoorbeeld in toiletten, doucheruimten, bij een aanrecht, brandslanghaspel en andere waterverbuiktoestellen. Ook voor warm water zijn er voorschriften opgesteld in het bouwbesluit.
Daglichttoetreding
De mens heeft daglicht en uitzicht nodig om goed te kunnen functioneren. Daarom zijn er ook eisen gesteld aan het minimale daglicht wat er binnen moet vallen in een bepaalde ruimte. Wil je dus een klein raampje in een slaapkamer, maar voldoet de kamer daarmee niet aan het bouwbesluit, dan zul je een oplossing moeten bedenken waardoor er meer daglicht in de kamer valt.
2.3 Bruikbaarheid
De voorschriften die te maken hebben met de bruikbaarheid hebben betrekking op de toegankelijkheid, ruimten en opstelplaatsen en gemeenschappelijke ruimten en opstelplaatsen. Hierin worden minimale inrichtingseisen gesteld waaraan een gebouw moet voldoen.
Toegankelijkheid
De eisen die op basis van toegankelijkheid gesteld zijn hebben bijvoorbeeld te maken met hoe breed een gang minimaal moet zijn, hoe hoog een plafond moet zijn of hoe diep de aantrede van een trap moet zijn. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat een huis bewoonbaar en toegankelijk is voor iedereen, wat je lengte of postuur ook is.
Ruimten en opstelplaatsen
Een woning moet bewoonbaar zijn. Om te kunnen wonen moet je bijvoorbeeld een wasmachine hebben, een meterkast, een keuken en een douche. Een woning moet dus bepaalde afzonderlijke ruimten hebben.
Gemeenschappelijke ruimten en opstelplaatsen
Deze is voornamelijk van toepassing op appartementen of gesplitste huizen.
2.4 Energiezuinigheid
Hoe je huis omgaat met energie is inmiddels een hot item, ook het bouwbesluit heeft de nodige eisen gesteld aan de energiezuinigheid van je woning. Deze eisen gaan voornamelijk over de thermische isolatie en de beperking van de luchtdoorlatendheid van de scheidingsconstructies van een verwarmd gebouw. Met deze eisen wil de overheid het gebruik van gas en elektriciteit terugdringen. De berekening die hiermee gemoeid is, is de EPC-berekening, ofwel Energie prestatie Coëfficiënt.
Thermische isolatie
Warmte willen we binnen houden en kou moet vooral buiten blijven. Deze eisen zijn er vooral op gericht om de begane grond vloer, de gevel en het dak zodanig te isoleren dat er zo min mogelijk energie verspild wordt.
Luchtdoorlatendheid
Wat absoluut niet de bedoeling is, is dat er te veel koude buitenlucht de woning binnendringt. Om de temperatuur op peil te houden ga je hierdoor meer energie verbruiken om te compenseren. Er zijn dus eisen gesteld aan de begane grond vloer, de gevel en het dak, zodat er geen grote stromingen van lucht ontstaan. Je dient dus aan te kunnen tonen hoe luchtdicht je woning is.
3. Welke invloed heeft het bouwbesluit op je verbouwing?
Hoeveel invloed het bouwbesluit heeft op je verbouwing, is bij iedereen verschillend. Dat ligt namelijk aan de situatie en de plannen die je hebt. Als je niet te gekke plannen hebt, zijn deze meestal wel uit te voeren binnen het bouwbesluit. Heb je bepaalde wensen, bijvoorbeeld dat je geen ramen wilt in je aanbouw, dan zou het kunnen dat je plannen een beetje gewijzigd moeten worden. Om te kunnen voldoen aan het bouwbesluit moet er namelijk wel een bepaalde hoeveelheid daglicht in de ruimte aanwezig zijn. In sommige gevallen zul je het ontwerp dus aan moeten passen om te kunnen voldoen aan het bouwbesluit.
4. Hoe zorg ik dat ik voldoe aan het bouwbesluit?
Om aan de gemeente aan te kunnen tonen dat je plannen voldoen aan het bouwbesluit zul je over gegevens moeten beschikken die dit aan kunnen tonen. Bijvoorbeeld een daglicht berekening, een ventilatieberekening en een EPC-berekening. In zijn geheel wordt dit gezien als bouwbesluit berekeningen. Deze kunnen worden gemaakt aan de hand van bouwtekeningen en een constructieberekening. Soms krijgen we wel eens de vraag of mensen dat ook zelf kunnen doen, omdat ze kosten willen besparen. Theoretisch kan het, want alle informatie is te vinden op het internet, en software is te downloaden. Maar in alle eerlijkheid, als je geen ervaring hebt met constructieve tekeningen is dit niet te doen. Het gaat je enorm veel tijd kosten, en nog veel meer hoofdpijn bezorgen.
Als je echt geld wilt besparen kun je beter wél een architect en constructeur in de armen nemen. Door gebruik te maken van hun kennis en ervaring kun je namelijk veel geld besparen. Denk daarbij aan een ontwerp dat goedkoper uit te voeren is of het gebruik van materialen die goedkoper zijn. De belangrijkste is echter dat alles direct goed gebeurd. Bij de gemeente betaal je namelijk legeskosten. Ga je proberen om zelf je vergunning te regelen, dan kan het zijn dat je vergunning uiteindelijk niet verleend wordt omdat je stukken keer op keer niet goedgekeurd worden. Nadat je vergunning afgekeurd is, ga je toch een architect inschakelen en moeten er opnieuw legeskosten betaald worden. Dit scenario kost je nog veel meer geld, tijd en hoofdpijn.
Tip: Vraag je bij een architect of constructeur een offerte op? Check dan altijd of de bouwbesluit toetsing ingegrepen is in de offerte. Niet bij alle architecten en constructeurs is dit namelijk inbegrepen.
Wil je direct weten wat jouw kosten zijn voor bouwtekeningen en constructieberekeningen inclusief bouwbesluit toetsing? Vraag dan snel een offerte op. Dan heb je de totale prijs al binnen 3 minuten in je mailbox.
